Er bestaan twee kaartleessystemen die niet bij iedereen even geliefd zijn: het systeem waarbij de op-1-na-kortste route moet worden gekozen, en het systeem waarbij wegen slechts in één richting mogen worden bereden. En laat de Botterronde van dit jaar nu gebaseerd zijn op een combinatie van deze twee…
Op zich is er niets mis met deze systemen, maar ze hebben allebei wel nadelen. Bij de op-1-na-kortste route moet je meestal nog vaker meten dan bij gewoon de kortste route, en meten is iets waar de meeste kaartlezers een hekel aan hebben. Om de een of andere reden komt het bij dit systeem vaak voor dat 2 (of 3) routes vrijwel even lang zijn, waardoor je dus ook nog eens heel nauwkeurig moet meten (en dat komt in ieder geval de snelheid niet ten goede). Vaak kan je een punt zowel linksom als rechtsom benaderen, en is er dus sprake van twee geheel verschillende routes die dan van begin tot eind moeten worden opgemeten. Verder herinner ik me een uitzetter die, toen er keuze was uit drie routes, als volgt redeneerde: route 1 en route 2 zijn exact even lang (bijvoorbeeld samen een rechthoek vormend), dus de langere route 3 is de op 1-na-kortste! Onzin natuurlijk, want er waren twee kortere routes, en route 3 was dus de op-2-na-kortste.
En dat andere minder populaire systeem, wegen slechts in één richting, daar zit een levensgroot gevaar in (vooral voor de uitzetter!). Als iemand ergens in het begin een verkeerde route construeert (of dat nu wel of niet een bedoelde foutroute is), dan rijdt hij/zij een bepaalde weg dan misschien in een andere richting dan degenen die de juiste route rijden, en dat kan grote gevolgen hebben voor de rest van het traject. Het zou kunnen dat allerlei latere constructies dan "andersom" lopen, omdat je die ene weg niet meer in de andere (door de uitzetter bedoelde) richting mag berijden. Waar dat toe kan leiden kunt u waarschijnlijk zelf wel bedenken? Natuurlijk kan een uitzetter, als hij zich hiervan bewust is, deze problemen voorkomen door ervoor te zorgen dat de diverse vallen strikt van elkaar gescheiden zijn; daar zijn verschillende mogelijkheden voor, zoals het op de kaart plaatsen van pijlen op wegen die de enige verbinding vormen tussen twee wedstrijdgebiedjes. Maar toch, genoemde problemen blijven op de loer liggen.
Hoewel deze Botterronde dus de bovengenoemde elementen allebei bevatte, bleek het in de praktijk reuze mee te vallen. Nou ja, dat meten, dat is blijkbaar onvermijdelijk, en dus moest je af en toe flink aan de bak, maar laten we zeggen dat het niet irritanter was dan gebruikelijk…
En ook met de wegen in één richting ging het redelijk goed. Inderdaad hier en daar een genummerde pijl om een gebiedje af te sluiten, en af en toe een opdracht "NVO", en iedereen reed in de juiste richting (hetgeen niet wil zeggen dat er daarmee geen fouten werden gemaakt, daar gaan we het nu over hebben).
Hoog tijd voor voorbeelden. Samenvatting van het reglement: naar een pijl de kortste route, naar een punt de 1-na-kortste; wegen slechts in één richting in de route opnemen. We beginnen met iets wat je niet fout kon doen (zoals later bleek), maar wat wel tijd kostte. We moesten, tot twee keer toe, van a naar b (zie het kaartje hiernaast) via de kortste route, en dat kon op twee manieren. Ofwel van a rechtdoor naar de rode weg, en daar linksaf, ofwel vóór de rode weg linksaf over de witte weg langs het gemeentehuis. [Die laatste weg had ik vorig jaar in de Pijlenrit (van dezelfde uitzetter: Henk Jongman) over het hoofd gezien, en dus was ik nu extra alert.] In dit geval was het zo'n situatie waar beide routes vrijwel even lang zijn, waardoor je niet weet welke de uitzetter bedoelt. Zoals ik al schreef kwam je hier twee keer langs, en dus kon je de eerste keer de ene route op controles checken, en de tweede keer de andere. Niet dat dat hielp, want als je een controle zou vinden dan wist je nog steeds niet of die goed of fout was… Maar zie: op geen van beide routes bleek een controle te staan. Soms betekent dit dat je iets fout doet (er is dan nog een derde route!), maar daar is hier geen sprake van. En wat stond er in de uitleg achteraf: "rechtdoor richting Oostendorp is de kortste route en via het gemeentehuis is het langer maar op beide wegen staat geen RC". Tsja…
|
En naar punt 6 speelde iets soortgelijks (let op: het pijlnummer "4" blokkeert de wegen eronder). Ook hier kon je een extra rondje over punt 5 en pijl 4 rijden (G-N), maar ook dit kon korter: na punt 5 rechtsaf (wit), en dan over pijl 4. Maar in de knik van de pijl 4 niet rechtdoor (wit), want dat was tegengesteld aan de route van 4 naar 5, dus weer langs de G. Althans, dat was de bedoeling, maar na punt 5 bleek rechtsaf verboden, en dan was de route op te halen door de "r" van "Kruismaten", dan over het water en terug via de rode weg. Beloning (ongeveer bij die "r"): controle Y met "HKL-NVO". |
Dan wat serieuzer werk. Eerst de 1-na-kortste route van pijl 4 naar punt 5, en dan ook de 1-na-kortste van 5 naar 6. De kortste van 4 naar 5 is simpel (twee keer linksaf), maar de 1-na-kortste kan je gauw fout doen (sprak de ervaringsdeskundige). Op het einde van pijl 4 stond controle G, en vrijwel op punt 5 controle N. De foutroute is dan een extra rondje over pijl 4 (pijlen en punten mochten onbeperkt in de route worden opgenomen), zodat je G-N-G-N op de controlekaart kreeg. Helaas kon het korter: na pijl 4 rechtsaf, dan eerste (witte) weg rechts, en over pijl 4 naar punt 5, dus G-G-N. Van 12 naar 13 is de kortste route over de witte weg, en de 1-na-kortste over de gele. Daar stond keercontrole 6 (die overigens fout was, omdat die gele weg was verlegd). Opnemen achter de 6, dus alsnog via de witte weg. Maar na (eventueel) keren bij de 6 niet rechtsaf (want dat is tegengesteld), dus omrijden via de 7. Ook nu niet terug (weer tegengesteld), dus omrijden via controle X, dan viersprong rechtdoor en via pijl 18 (controle V) en langs controle Q naar de rode weg, en uiteindelijk via geel-wit-geel en controle M naar punt 13. Klinkt goed allemaal, maar het kon nog beter! Het was van belang de gehele route van start tot finish te construeren voordat je ook maar naar pijl 1 begon te rijden, uiteraard vanwege het feit dat de route niet tegengesteld mocht worden bereden. Als je dat inderdaad deed dan had je ook de route van 17 naar 18 al op de kaart staan (zelfs al lag die na de rust! – zie de VTC op het volgende fragment). En die route ging over het tweede stukje van pijl 18 en controle E naar het begin van pijl 18! Het stukje gele weg rechts van het nummer "18" mocht je dus niet in noordelijke richting gebruiken, en dat betekende even er omheen langs controle E. Het geheel: (6)-7-X-E-V-Q-M. En dat alles om van de 6 bij de M te komen… Fraai uitgezet! |
Van 16 naar 17: de 1-na-kortste route. Wat zou u doen? Niet zo moeilijk toch? Je kan via controle A of via controle T, en die laatste is duidelijk (zonder te meten!) korter. We gaan dus via de A (1-na-kortste). Mee eens? Mis! Kijk nog eens goed naar de gele weg vanaf pijl 16, en vooral naar het punt waar het geel "einde weg rechts" gaat, bij "6.8". Gezien? Een Beltmanpuntje! (Vader en zoon Beltman deden ook mee, in twee verschillende equipes, en vader Henk was zeer in zijn nopjes met "zijn" puntje, dat hij natuurlijk niet over het hoofd zag). Voor wie het niet door heeft: de kortste route is voor het puntje langs, en de 1-na-kortste om het puntje heen, en daarna dus gewoon langs controle T.
 Een kleinigheidje: de 1-na-kortste route van 22 naar 23. Let op: pijl 22 gaat aan het einde, na controle F, nog net even de hoek om! Het lijkt er op dat de kortste route via de noordelijke gele weg gaat (en dat is ook zo), en dat de 1-na-kortste route via de middelste gele weg gaat, via controle 13 (maar dat is niet zo). In werkelijkheid is de meest zuidelijke route, met controle G, korter dan de route met controle 13. Bedrieglijk! (En helaas: nauwkeurig meten!)
NB: Na het allerlaatste stukje van pijl 22 linksaf en nogmaals via de F schijnt ook te lang te zijn. NB2: Wie het thuis nog eens rustig nameet (bijvoorbeeld met behulp van de uitstekende tool afstandmeten.nl), die ontdekt dat de route via de G slechts zo'n 30 meter korter is dan die via de 13; dat is wel een héél klein verschil! En het rondje via de F blijkt dan nog net enkele tientallen meters korter te zijn. Hoe moet je hier in de auto uitkomen? Doe dit a.u.b. niet meer, uitzetters! |
Ten slotte, een klein schoonheidsfoutje in deze verder prima rit. De start en de finish lagen beide op het bekende parkeerterrein net buiten het fraaie stadje Elburg ("S/F" op het kaartfragment). Van de start naar pijl 1 begon je door rechtsaf over de gele weg langs "Oosthoek" naar de rode weg te gaan. Niets aan de hand. Maar een paar uur later moest je van punt 25 naar de finish. Dat mocht dus niet via die weg langs "Oosthoek" (tegengesteld), en moest dus over de gele weg links van "S/F".
Dat werd netjes beloond met controle Z. Maar… in de rust deed het gerucht al de ronde: de finish was eigenlijk helemaal niet bereikbaar, want het aller-aller-laatste stukje, vlak voor "S/F", reed je alsnog tegengesteld. Bij mijn weten is er niemand die het pal voor de finish voor gezien hield en naar huis ging, en iedereen handelde maar "in de geest van de uitzetter", zoals dat heet.
Laten we deze keer weer eens eindigen met de oude doos. Hoewel die, zoals de lezers weten, reeds lang leeg is (in de zin van alles waarover iets te vertellen valt is hier al een keer gebruikt), viel mij toch nog iets in wat ik (denk ik) nog niet eerder met u gedeeld heb. In de hier vaak genoemde RAC Den Haag (tegenwoordig nog slechts een Whatsapp-groep van Jos Bruin, Aad van Oosten en uw columnist) werd het jaar altijd afgesloten met de Wildrit. Dat was een kaartleesrit waarbij meestal een totaal ongebruikelijk systeem werd gehanteerd, en waarbij de gezelligheid voorop stond. Gewoon met z'n allen (heel wat meer dan tegenwoordig!) een leuke avond, en wie welke fout maakte deed er niet zo veel toe. De Wildrit die hier als curiositeit wel genoemd mag worden is die (het zal ergens rond 1980 zijn geweest) waarbij we een ronde kaart kregen, waar een mooie zwarte rand omheen was getekend, zoals niet ongebruikelijk bij gewone rechthoekige kaarten. Als ik het mij goed herinner was het geen bijster moeilijke rit; er zaten allerlei simpele valletjes in, en die kon je – net als altijd – gewoon goed of fout oplossen. Echter: dat "oplossen" hoefde helemaal niet! Die zwarte rand om de cirkelvormige kaart was een (hele grote) cirkel, waarbinnen (ook toen al!) de route geheel vrij was en waarbinnen je (toen) geen controles moest noteren… Kortom: alle controles die je opschreef tussen start en finish waren fout! Dat was wel lekker makkelijk voor de "rekenkamer": kwam er bijvoorbeeld iemand aan de finish met 12 controles op zijn kaart, dan kreeg hij/zij meteen te horen: 12 fout! En de controlekaarten hoefden verder helemaal niet te worden nagekeken. Misschien zou tegenwoordig iemand opperen dat al die controles dan wel een combinatie vormden: ze zaten allemaal binnen dezelfde cirkel?