De Pijlenrit, met een hoofdletter P. Niet te verwarren met "een" pijlenrit, met een kleine letter p. Die met de hoofdletter kenmerkt zich al sinds mensenheugenis door het afwijkende reglement (geen herconstructies maar steeds een nieuwe route) en de bijzondere opdrachten "NR", "VV" en "DMP". Zowel in 2015 als in 2016 heb ik dat reglement en die opdrachten hier besproken, dus volstaat het nu daar naar te verwijzen.
Met één uitzondering: door een aandachtige lezer werd ik attent gemaakt op een niet geheel juiste uitleg van de opdracht "VV". Ik schreef vorig jaar "De opdracht '17 VV' betekent: pijl 17 is vervallen, doorgaan met pijl 18, en pijl 17 dient voor de rest van de rit als niet aanwezig te worden beschouwd." Hierin is het gedeelte "doorgaan met pijl 18" onjuist; pijl 17 is vervallen, maar je moet gewoon doorgaan met een route naar de pijl die aan de beurt is, en dat kan bijvoorbeeld ook pijl 15 zijn! Voor wie het onduidelijk vindt: als je op weg bent van pijl 14 naar pijl 15, en je krijgt de opdracht "17 VV", dan is pijl 15 nog steeds de volgende te berijden pijl; omdat pijl 17 vervallen is mag je de onder die pijl liggende weg nu eventueel wèl in de route opnemen, waar dat voor dit moment niet mocht. Niet dat het op deze manier vaak gebruikt wordt, maar juist vorig jaar wel! Ik heb het al eerder gezegd: doet U vooral aan factchecking, en geloof niet alles wat er beweerd wordt…
De Pijlenrit wordt beurtelings georganiseerd door de drie verenigingen die in de regio Oost nationale kampioenschapsritten uitzetten: de Fasna uit Vaassen, de Twentse TwAC, en de Elburgse Ellerijders. Dit jaar was de beurt aan de Fasna, en deze club zette hetzelfde drietal uitzetters respectievelijk controleurs in die ook drie jaar geleden tekenden voor de ook toen uitstekende Pijlenrit (zij het met verwisseling van functies). Uit de woorden "ook toen" kunt U al afleiden dat we ook dit jaar konden genieten van een prima rit, waaraan ook het weer en het voor ritten zeer geschikte gebied (tussen Doetinchem en de IJssel) een steentje bijdroegen. De rit was nu niet zo moeilijk als toen, al zijn zowel het begin als het einde pittig te noemen (in ieder geval voor de A-klasse); deze beide gedeelten zal ik U hieronder laten zien.
Eerst echter even het volgende. In de rust was er enige discussie over de kleur van de weg onder een kaartteken. In het ochtendtraject kwamen namelijk de volgende situaties voor:
 Het is bekend dat kaarttekens en teksten een weg niet onderbreken. Maar hoe zit het met de kleur van de weg? Is de weg onder "2" in plaatje a en die door "Wittenbrinksch" in plaatje b oranje? Of wit? Of is de kleur onbepaald? Uit de al tijdens de rust uitgereikte uitleg van het ochtendtraject bleek dat het uitzetteam (zo noem ik het driemanschap maar) van mening was dat in a de oranje weg doorliep maar dat er in b sprake was van een stukje witte weg. De organisatie dook nog tijdens de rust in de reglementen en vond in artikel 3-e van het TRK (Technisch Reglement Kaartlezen) de volgende bepaling: "Kaarttekens en op de kaart gedrukte resp. aangebrachte teksten onderbreken een kaartweg niet en evenmin de kleur daarvan." Met andere woorden: zowel in a als in b loopt de oranje weg dus gewoon door. In het geval van situatie b leidde dat tot neutralisatie van de betrokken controle die als foutcontrole was bedoeld maar nu toch goed bleek te zijn. Omdat dit reeds in de rust bekend werd gemaakt wisten de deelnemers waar ze aan toe waren toen ze aan het middagtraject begonnen. Goed opgelost! |
Dan nu de beloofde "moeilijke" delen, te beginnen met de situatie vlak na de start. In onderstaand plaatje ziet U links het betreffende kaartfragment van de A-klasse, en rechts ter vergelijking dat van de B-klasse. Het gaat om de route van de start (blauwe vlag) naar pijl 1. Op de kaart van de B-klasse liggen alle wegen netjes op hun plaats, maar bij de A-klasse waren er twee verschillen (nog afgezien van de kleur van de Broekstraat bij de controle W), door de uitzetter in de uitleg (waaruit deze fragmenten afkomstig zijn) aangeduid met "a" en "b": (a) de parallelweg van die Broekstraat mondde in de B-klasse uit bij de eerste "t" van "straat", maar in de A-klasse bij de tweede "t", en (b) de weg rechts van de tekst "Beresina" kwam ook al op een andere plaats op de Broekstraat uit; op het A-fragment is de werkelijke situatie aangegeven met een groene lijn (mijn gebruikelijke oranje zou hier niet handig zijn; de uitzetter gebruikte overigens eigenlijk een blauwe streepjeslijn, maar die heb ik vervangen door die groene lijn omdat ik denk dat die hier beter zichtbaar is). Doordat beide uitmondingen (a en b) ongeveer 250 meter verlegd waren ontdekte je dat niet zo snel als je in het terrein de afstand opnam van de ene tot de andere weg. Alleen bij meten vanaf een van de zijwegen in de buurt van de start of terugmeten vanaf de samenkomst van wegen vlak voor pijl 1 kon je (in de A-klasse) ontdekken wat er aan de hand was. Ook oriënteren op de hoogspanningsleiding, vaak een goed hulpmiddel, hielp hier niet direct, want die had uitzetter Roel Stöcker keurig meeverlegd: zie de lijn naast de "a" respectievelijk door de "n" van de tekst "Beresina"! Wel waren er andere manieren om de waarheid te achterhalen: (1) zo klopte de hoek van de aansluiting bij b niet (scherp op de kaart, bijna haaks in werkelijkheid), (2) was de weg van b naar het noorden ook zo'n 100 meter korter dan de kaart aangaf, en (3) liep die weg niet evenwijdig aan de hoogspanningsleiding (maar dat laatste bleek achteraf dus niet veel te zeggen…). Kortom: goed opletten leidde toch wel tot een goede interpretatie. Maar dan nog goed oplossen! Dat ging als volgt: na de start en controle Z is er bij a (dus) geen weg naar links, want die ligt zoals gezegd 200 meter verder, met daarin de uitnodigende maar foutieve controle 3. Dus: gedwongen rechtdoor over de rode weg (zo min mogelijk rood, maar het kon niet anders) met controle W. Niet over wit, dus linksaf om via het laatste stukje oranje parallelweg het witte gedeelte van de Broekstraat te vermijden; beloning: controle Y met "HK" (hier keren). Nog steeds liever niet over wit, dus nu via a naar b om langs "Beresina" naar pijl 1 te gaan. Dat zou vlak voor pijl 1 controle X opleveren. Maar zoals hierboven uitgelegd lag er bij b helemaal geen zijweg, dus gedwongen doorrijden en keren via de oranje driehoek rond de tekst "Het", hetgeen een tweede controle Z opleverde. Uiteindelijk bleef er maar één mogelijkheid over: via rood èn wit naar pijl 1, dus ook een tweede maal controle W. Volledige route: Z-(3)-W-Y-(X)-Z-W (controles tussen haakjes zijn fout). De B-klasse had niet te maken met verleggingen, en ook niet met een rode weg, maar moest alleen het wit vermijden: na de Z eerst via W-Y, dan de 3, en tenslotte via de X, volledig: Z-W-Y-3-X. En om het verhaal compleet te maken: voor de C-klasse begon pijl 1 al ter hoogte van controle X, zodat de C-route eenvoudig Z-X opleverde, of foutief W-X als je niet zag dat de pijl al rechts van de samenkomst van wegen begon; simpel, zoals het hoort in de C-klasse.
In het voorgaande voorbeeld wisten de deelnemers tenminste nog (ongeveer) waar ze waren. Maar in de volgende situatie, helemaal aan het einde van het middagtraject, lag dat wellicht anders. Vroeger werd je in Pijlen- en Brabant-Grensritten nogal eens een ruilverkavelingsgebied ingestuurd, waar zo'n beetje alle wegen die op de kaart stonden niet meer aanwezig waren en allerlei nieuwe wegen daarvoor in de plaats waren gekomen. En die liepen dan bij voorkeur in geheel andere richtingen… Onderstaande situatie deed daar wel een beetje aan denken. Het eerste plaatje is het betreffende fragment van de wedstrijdkaart, en het tweede mijn versie van de uitleg (in die van de uitzetter stonden nogal grote controles plus opdrachten en naar mijn smaak iets te veel kaartteksten e.d., waardoor het mogelijk niet voor iedereen helemaal duidelijk was hoe alles in elkaar zat). De opdrachten op de controles heb ik om die reden ook weggelaten; in plaats van bij de controles staan ze rechts onder op het uitlegkaartje.
Het begint nog relatief simpel: vanwege de opdracht "22 VV" op controle V is de weg waarop pijl 22 staat beschikbaar, en oranje. De route naar de finish (pijl 22 was de laatste pijl) màg dus over die weg, maar het hoeft niet; waar het om gaat is zo kort mogelijk over witte weggedeelten te rijden. Vandaar dat het aanlokkelijk is om bij g linksaf te gaan om over de Priesterinkdijk naar de finish te gaan; dat is immers minder wit dan het stuk vanaf het einde van pijl 22 tot de oranje wegen boven de tekst "Zelhem". Wie dat deed (linksaf bij g) kwam in de controle K, met opdracht "HKL", en moest dus alsnog over pijl 22. Maar dat was wel fout: beter kijken en je ziet na het getal "22" (bij h) een zijweg rechts, door de tekst "Pluimershof". De lengte van deze weg plus het stukje wit vlak vóór pijl 22 is net minder dan het witte gedeelte van de Priesterinkdijk! Dus toch maar niet die K noteren. Nog slimmer was overigens om bij g rechtsaf te gaan, om geheel over oranje wegen (rechtsom, niet zichtbaar op deze kaartfragmenten) bij de finish te komen, maar dat was ter plaatse niet toegestaan.
Met of zonder K rijdt iedereen dan toch over pijl 22, en omdat die zijweg naar rechts is afgepijld moeten we dus allemaal toch rechtdoor richting die oranje wegen. Maar zo ver komen we niet: even na punt h buigt de weg naar rechts en eindigt naast punt p op een andere niet op de kaart staande weg, die na enig onderzoek de nieuwe rondweg van Zelhem blijkt te zijn (de lange groene weg op de tweede kaart). Hoe nu verder?
We zien rechtsaf de keercontrole 14 staan, en die zou goed zijn als we niet pas bij p maar al bij q zouden staan, want dan zouden we inderdaad rechtsaf willen om geheel via oranje wegen naar de finish te gaan. Maar helaas, we zijn dus niet bij q, maar bij p, en zomaar rechtsaf een niet-kaartweg oprijden mag niet. Al rondkijkend ontdekken we gelukkig ook nog de controles F met "HKR" en N met "HKL"; de eerste kunnen we bereiken door einde weg links en direct rechts te gaan, en de tweede via einde weg links en direct weer links; beide controles staan op de witte kaartweg, maar in twee verschillende richtingen. Ze zijn allebei bereikbaar door minder dan 75 meter over niet-kaartwegen te rijden, hetgeen in deze rit het maximaal toegestane is. Maar welke is de goede? Het antwoord is: de N, want dan rijden we veel minder wit (van p tot de punt van pijl 22 plus het kleine stukje bij g, in plaats van het ruim langere stuk van p naar q). We noteren dus de N, en gaan vanwege de opdracht "HKL" de nieuwe weg op, richting x, waarbij we gratis (want gedwongen) controle D scoren. Als je op een niet-kaartweg rijdt moet je steeds checken of je niet ergens een kaartweg kruist, want dan kan je over kaartwegen verder, die altijd de voorkeur hebben boven niet-kaartwegen. Bij x ligt een weg naar rechts, maar dat is absoluut geen kaartweg, dus daar mogen we niet in; we gaan gewoon rechtdoor. Als we bij y zijn zien we rechts in de verte een controle staan, die we kunnen bereiken door even verderop bij z rechtsaf en vervolgens linksaf te gaan; het blijkt dan de R te zijn, met "HKRR", dus weer terug naar de rondweg. Is dat okay? Nee, want de route naar die R is véél langer dan de toegestane 75 meter, dat doen we dus niet.
|
We gaan weer gewoon rechtdoor over de rondweg totdat we bij k eindelijk op een kaartweg komen, waarna nog slechts de finishgrap wacht: op de rotonde ten zuiden van pijl 17 linksaf naar de finish is meer wit dan op die rotonde rechtdoor en via de volgende weg links, zodat controle W de laatste is die we vandaag noteren.
Dat van die R zit ons toch niet lekker, en we steken nog enige tijd (à 1 strafpunt per minuut) in een nader onderzoek. Even terug naar x/y/z, en wat blijkt: achter een paaltje bij punt y staat, exact op de witte kaartweg, controle H met "HKR". Achter een paaltje? Ja, dan valt hij op de heenweg niet op! Een zogenaamd verdekt opgestelde controle, die we nu we van de andere kant komen wel meteen zien. Dus voordat we finishen (met 30 strafpunten minder dankzij die H, hetgeen ruimschoots opweegt tegen die paar minuten) noteren we als laatste controles op onze kaart: V-N-D-H-W (en niet K, 14, F of R). En dat blijkt helemaal goed te zijn! Troost U, meestal is het wat minder lastig…
Je zou kunnen zeggen dat een rit in voldoende mate bijdraagt aan het kampioenschap als er een redelijk klassement uit komt. Als U weet dat het aantal fouten in de A-klasse 3, 3, 3, 4, 4, 5, 5, 6, 6, 7, 8, 8, 10, 11, 12, 12, 13 was, in de B-klasse 5, 6, 7, 10, 10, en in de C-klasse 3 (inderdaad, daar deed slechts één equipe mee), dan is ook volgens dit criterium de conclusie: uitstekende rit! (En bij die deelnemers die een gelijk aantal fouten maakten besliste - zoals gebruikelijk - het aantal tijdstrafpunten bij de VTC's of bij de ex aequo-controle over hun volgorde in de eindrangschikking.)
Om deze column af te sluiten het volgende, bij wijze van verlate 1 april-grap. Je hoort na afloop van een rit wel eens discussies over wat nu precies de kortste route was van de ene pijl naar de andere. Soms lijken twee routes exact even lang, ook na nauwkeurig meten, en soms lijkt dat zelfs onomstotelijk vast te staan, zoals in het geval van wegen in een rechthoekig patroon. Zo lijkt in onderstaand plaatje de route van a naar d via b even lang als die via c.
Maar: dat kan helemaal niet! Wiskundig kan worden bewezen dat die twee routes NIET even lang zijn! Kijkt U maar:
We stellen de lengte van de route a-b-d op x, en die van a-c-d op y. We bewijzen dan als volgt dat x niet gelijk kan zijn aan y.
Stel dat x en y wel gelijk zijn:
x = y
vermenigvuldig beide kanten met x:
x² = xy
tel aan beide kanten (x² - 2xy) op:
x² + (x² - 2xy) = xy + (x² - 2xy)
dus:
2x² - 2xy = x² - xy
ofwel:
2(x² - xy) = 1(x² - xy)
waaruit volgt:
2 = 1
Dus: als x = y, dan 2 = 1. En omdat we allemaal weten dat 2 niet gelijk is aan 1 kan x dus niet gelijk zijn aan y. Uit deze bewijsvoering volgt helaas niet welke route nu de kortste is. Dus veel schieten we er niet mee op…