Vanwege het feit dat de laatste rit van 2018 (de Finalerit) in december werd verreden, en de eerste van 2019 (de Botterronde) alweer in het eerste weekend van februari op de kalender staat, is de winterstop deze keer niet heel lang. We hebben aan één niet-actuele column genoeg om het gat te vullen, en dat is weer eens een aflevering uit de militaire serie van John Terpstra. Veel leesplezier!
Kaartlezen in een militaire context [4] - door John Terpstra
Het is al weer een paar maanden geleden dat mijn laatste column (augustus 2018) over kaartlezen in een militaire context is verschenen. Om uw geheugen wat op te frissen een korte samenvatting van de voorgaande columns. Het militaire kaartlezen in wedstrijdverband werd verzorgd door de Militaire Commissie voor Automobiel- en Motorwedstrijden (MCAM) en had als doel het op een hoger peil brengen van de militaire vaardigheid in het algemeen en die van het kaartlezen in het bijzonder. De MCAM organiseerde jaarlijks een kaartleesrit (24-uursrit) voor militairen die in werkelijke dienst zijn, voor reserve-officieren en voor militairen van de Nationale Reserve. Bovendien werd er jaarlijks een kaartleesrit georganiseerd voor (gepensioneerde) militairen, de zogenaamde Seniorenrit.
Mijn vorige column sloot ik af met een voorbeeld van een kaartleesrit op basis van kaartsnippers. Hoewel het in verband met de Ronde door Vriesland niet de bedoeling was, heb ik verschillende reacties en oplossingen ontvangen. Bedankt. Roel Stöcker en Anton Aarden merkten terecht op dat de coördinatenlijnen van de getoonde kaart niet overeenkwamen met de coördinatenlijnen op de kaartsnippers. Bijgaand de goede oplossing van Anton Aarden. (klik op de afbeeldingen voor een vergroting)
Enkele jaren geleden is het organiseren van militaire kaartleesritten gestopt, de deelname liep zover terug dat het niet meer verantwoord was om nog kaartleesritten te organiseren. Dit kwam mede door de invoering van geavanceerde middelen in bijna elk militair voertuig in combinatie met GPS-satellieten waardoor er nog maar weinig aandacht wordt besteed aan kaartlezen, zowel in de opleiding als te velde. Echter in de Militaire Spectator van december 2017 kwam ik in een verslag van de oefening Bison Drawsko 2017 een hoopgevende alinea tegen die mogelijk in de toekomst tot verjonging van de deelnemers aan kaartleesritten kan leiden: "Een te grote afhankelijkheid van de elektronische systemen om gevechten te ondersteunen, maakt ons kwetsbaar voor elektronische tegenmaatregelen. We zullen dan ook de oude en vertrouwde vaardigheden als kaartlezen, het werken met oleaten en het toepassen van codewoorden en vercijfermethoden moeten blijven beoefenen." Natuurlijk ben ook ik benieuwd in hoeverre deze adviezen uitgevoerd gaan worden. Wordt misschien vervolgd.
Een groot verschil met de huidige kaartleesritten vormde de prijsuitreiking bij de MCAM. Na afloop van de rit was er nog wel een tussenstand, maar een einduitslag werd er niet gegeven. Pas 2 maanden na het verrijden van de 24-uursrit was er in een kazerne in Stroe de prijsuitreiking. Voorafgaande aan de prijsuitreiking werd een boekje naar de deelnemers gezonden, met daarin de resultaten per traject en de uiteindelijke uitslag. Naast een algemeen klassement waren er met 240 deelnemers verschillende subklassementen waar prijzen te verdienen waren.
Bovendien waren er prijzen voor de beste teams. Een team bestond uit 3 equipes, waarbij de resultaten van alle 3 de equipes meetelden. Als de deelnemerslijst bekend was, dan werden de teams samengesteld, soms zelfs op ad-hoc basis. Ik kan me nog herinneren dat ik een aantal collega’s van 43 Pantserinfanteriebataljon in Assen enthousiast gemaakt had voor deelname en wij zouden tevens als team van het bataljon deelnemen. Wat schetst mijn verbazing toen wij bij de start kwamen, waar onze equipe werd benaderd door een generaal-majoor die ons meedeelde dat hij ons, op basis van de resultaten van de afgelopen jaren, had ingedeeld in het eerste team van het wapen van de Infanterie. Een "ja maar" werd niet ontvankelijk verklaard, betrokkene wees op zijn schouder en zei tel even mee. Dat jaar wonnen we de teamprijs en dat had als nadeel (of voordeel hoe je het ook bekijkt) dat we na de prijsuitreiking nog een keer mochten opdraven om de teamprijs aan te bieden aan de commandant van het Opleidingscentrum Infanterie (het alma mater van de Infanterie) in Harderwijk. Onze bataljonscommandant kreeg een schrijven (opdracht) van de generaal-majoor dat hij er zorg voor moest dragen dat de beide kapiteins, ongeacht het programma van het bataljon, op tijd in Harderwijk moesten zijn. Ik ben zelfs een keer van een oefening terug moeten komen om bij de overdracht van de teamprijs aanwezig te kunnen zijn.
Alvorens verder in te gaan op een ander (militair) kaartleessysteem, eerst nog een paar anekdotes. De moeilijkheidsgraad van de verschillende trajecten was nogal divers. Op sommige trajecten kon je als het ware in een lange colonne naar het eind van het traject rijden. Dan kwam je natuurlijk veel te vroeg aan en dan moest je voor de gele vlag blijven wachten tot je mocht finishen. Zo gebeurde het ons dat we aan het eind van een nachttraject ruim 45 minuten te vroeg bij een VTC waren. De vroege ochtenduren zijn dan de moeilijke uren en zowel chauffeur als navigator zijn in de auto in slaap gevallen. We werden pas wakker 15 minuten na onze ideale finishtijd. Sindsdien is onze uitrusting bij de 24-uursrit uitgebreid met een wekkertje, zodat we in voorkomend geval wel op tijd wakker zouden zijn.
Een ander attribuut wat wij altijd in de auto bij ons hadden was een verrekijker. Uit ervaring wisten we dat je bij een stempelcontrole bij 1 keer stempelen op de goede wijze deze controle had aangedaan en dat je bij 2 keer stempelen het fout had gedaan. Als we niet helemaal zeker van onze zaak waren, dan bleven we op grote afstand van deze controle staan en gebruikten de verrekijker om na te gaan hoe er werd gestempeld. Hoewel wij niet de enigen waren die een verrekijker bij zich hadden, is dit jaren goed gegaan. Totdat er deelnemers naar de organisatie verhuisden en de organisatie deelgenoot maakten van het gebruik van de verrekijker. Sindsdien is het stempelen aangepast.
In onze beginjaren van de MCAM, maakte de organisatie veel gebruik van bemande controles. Later is ook de onbemande controle steeds meer gebruikt. De bemande controles werden nagenoeg altijd bemand door dienstplichtige soldaten. Als je als dienstplichtige geluk had en in een bewoonde omgeving stond, gebeurde het wel eens dat omwonenden deze dienstplichtigen ‘s avonds goed verzorgden, tot en met alcoholische drank toe. Een wat aangeschoten controleur kwam je dan ook incidenteel wel tegen. Zolang de stempels maar goed geplaatst werden, was dat voor de deelnemers geen probleem. Wat wil je nog meer, deelnemer blij en controleur ook blij.
Voor de liefhebbers wil ik deze column afsluiten met een opdracht gebaseerd op kaarttekens. Dit naar aanleiding van de nieuwste droogrit van DTR. Ook deze maakt gebruik van kaarttekens en tijdens de prijsuitreiking van de NRF hoorde ik iemand verzuchten dat dit toch eigenlijk geen kaartlezen was. Militair gezien kwam deze opdracht regelmatig in de 24-uursritten terug. Het verschil met een droogrit is natuurlijk wel dat je de uitgezette route ook nog moest rijden. Ik heb in mijn oude doos nog één kaart (17 West uit 1975) gevonden die u bij de eerste 6 kaarttekens van deze rit kunt gebruiken (de kaarttekens van 5 maar gedeeltelijk).
Wordt vervolgd.
