We vallen maar weer eens met de deur in huis: in de serie "verstopte keerlusjes" heb ik weer een nieuw exemplaar voor U. 
Om Uw geheugen op te frissen laat ik U twee varianten zien die eerder in deze columns aan bod zijn gekomen, samen met de nieuwste versie, uit de recente Botterronde. Wat je met een o of een p kan doen, dat kan ook met een d! Een inventief volkje, die uitzetters...
En daarmee zijn we bijna aan het einde van deze Botterronde (er waren 22 pijlen). Dat zou een wel erg korte column worden, dus laten we een forse stap terug doen en beginnen bij pijl 1, op de eerste kaart van het ochtendtraject. Zowel het ochtend- als het middagtraject bestonden uit 2 kaarten die elk afzonderlijk moesten worden afgehandeld, zodat je ook wel zou kunnen zeggen dat er sprake was van vier (deel)trajecten. En voor al die trajecten gold één reglement (en er was ook maar één systeem), in tegenstelling tot vorig jaar, toen elk deeltraject zijn eigen systeem en reglement kende. Dit jaar dus geen problemen met het uit elkaar houden van alle bepalingen, wel zo prettig. Een ander aspect dat anders was dan vorig jaar was dat er weer gebruik werd gemaakt van "gewone" controlebordjes, terwijl we vorig jaar konden profiteren van extra grote borden afkomstig uit de rally-wereld. Dat had vast alles te maken met het feit dat de rit van vorig jaar was uitgezet door Jaap Jongman (bekend van o.a. RallyControl), terwijl zijn broer Henk de rit van dit jaar voor zijn rekening had genomen.
 
Om alle volgende fragmenten goed te kunnen doorgronden is het (zoals altijd) van belang dat U weet wat het principe van de rit was: in dit geval kortste route van pijl tot pijl, NOOIT pijlen tegengesteld (zelfs niet zo min mogelijk), en over zo kort mogelijke afstand over witte wegen (dus liefst helemaal niet), en dus alleen over rode wegen, de enige andere kleur die voorhanden was (anders dan bijvoorbeeld in de meeste Pijlenritten, waar vaak sprake is van gele, oranje, rode en witte wegen, die dan in die volgorde gebruikt mogen worden); andere varianten komen uiteraard ook voor. En o ja, niet onbelangrijk: onder een pijl werd geacht een rode weg te liggen.
 
Dit systeem met rode en witte wegen (waarbij grijs ook als wit telde) bleek goed voor een aantal zeer interessante kaartleesproblemen, waar de deelnemers (dat waren er overigens verheugend veel - een nieuwe trend?) een behoorlijke kluif aan hadden. Anderzijds waren er een paar situaties waar de deelnemers slimmer bleken dan de uitzetter, en een betere oplossing bedachten dan die welke volgens de uitleg bedoeld was. U gaat het zien!
 
Zoals gezegd beginnen we bij het begin (waar anders?), en nemen de route rond pijl 1 onder de loep. Ik laat eerst zien hoe het bedoeld was; zoals altijd links de wedstrijdkaart, en rechts de uitleg. We komen bij P van de start, en moeten via pijl 1 naar Q, op weg naar pijl 2. Meteen even een opmerking over de uitleg: was die vorig jaar enigszins aan de karige kant (duidelijke plaatjes, maar weinig tekst), dit jaar was de uitleg dik in orde (zeer duidelijke tekeningen met duidelijk aangegeven controles en afpijlingen, en uitvoerige toelichting). NB: waar ik "afpijling" zeg bedoel ik ook "DLW"; deze twee manieren om een weg af te sluiten worden beide gebruikt, en hebben reglementair hetzelfde effect.
Het gaat om de route van pijl 1 naar pijl 2 (via Q), dus d-e-f-Q. Bij d staat een dwangpijl rechtsaf (terwijl we dus linksaf wilden), waarna de oplossing voor de hand ligt: d-g-h-i-g-d-e (keerlus tegen de klok in). Zo snel zijn we er echter niet vanaf, want h-i blijkt afgepijld. Nu zo kort mogelijk over wit: h-j-a-b-g (want j-k-l-i is langer wit). Ook b-g is afgepijld, dus gedwongen door naar c (controle A). Daarna c-d-g-i-h-g-d-e (nu keerlus met de klok mee). NB: van de met deze route mee wijzende dwangpijl bij d hebben we hierbij geen last, dus verder omrijden via controle H (met "HKL") is niet nodig. Na keren op g-i (keercontrole 2) zonder problemen verder: g-d-e-f. 
 
Tsja... Dit alles zou correct zijn als het fragment hierboven de hele kaart was, maar in werkelijkheid stond er (natuurlijk) meer op die kaart; in het volgende plaatje ziet U een grotere uitsnede, en dan ziet U meteen (?) waar de uitzetter hier de boot (die eronder staat!) miste...
Nu blijkt namelijk dat na de eerste afpijling (die bij h) er routes zijn die véél minder over wit gaan dan de bedoelde route via a-b-g. We kunnen namelijk via de Laanzichtsweg en de N308, beter bekend als de Zuiderzeestraatweg, (beide rood) helemaal terugrijden in de richting van de start (links, in Elburg), en dan kiezen uit diverse kleine witte ommetjes om te keren en weer over rood terug te gaan naar a, waarna simpel a-j-h-g-d-e volgt. Van de ommetjes x, y en z (zie lichtblauwe pijlen) is dat bij z verreweg het kortst (waarschijnlijk omdat dat eigenlijk een kerkteken is dat door het intekenen van de rode lijn een wit weggetje is geworden). Jammer voor de deelnemers die dit doorhadden, maar bij x, y en z stonden geen controles... En uiteraard werden de controles A en 2 geneutraliseerd.
 
Op dit alles volgde meteen een tamelijk lastig deel, waar je wel steeds goed moest opletten welke route nu het minst over wit ging. Moeilijk, maar leerzaam (hoop ik).
In dit fragment gaan we van Q (bekend uit de vorige situatie) naar R, via de pijlen 2 en 3. Eerst naar pijl 2: Q-a-b-c-d-e (niet over de witte weg b-d). De weg c-d blijkt niet te bestaan, dus door naar f (controle E). Nu niet f-e-d-c-b naar het opnamepunt d>e (want f-e is wit), maar wel via het volledig rode f-g-h-i-k-l-m-f-c-b (want de weg onder pijl 3 is rood!). Vervolgens is de weg f-g afgepijld, maar nu moeten we juist NIET over pijl 3 (via f-m-h-etc.), want m-h is langer dan f-e; we kiezen dus voor f-e-d-c-b, en dat lukt totdat ook d-c er niet is (logisch...). Nu moeten we toch via m-h (eerst weer controle E), maar het leuke is dat de route over pijl 3 (nog steeds op weg naar d>e) nu weer fout is, en wel simpelweg omdat we na dat m-h korter kunnen: h-g-f-etc. (controle 4). Ten slotte toch via pijl 3 (controle G), waarna we eindelijk bij d de route naar pijl 2 bereiken. En nu begint het weer opnieuw: na stempelcontrole L willen we naar pijl 3 via a-b-c-f-g-h-i-k, en stuiten dus (na weer controle E) nogmaals op de afpijling bij f. Nu opnemen bij g>h: f-m-h-i-j-g. Nu is i-j voor de verandering afgepijld, waarna het nieuwe opnamepunt h>i is, te bereiken via een rondje over pijl 3 (controle G). Daarna gewoon pijl 3 rijden (weer controle G) en klaar. Alles op een rijtje: E-E-4-G-L-E-G-G (en D is fout). Moeilijk? Ja!
 
Hoe zou U trouwens van pijl 3 naar R gaan (op weg naar pijl 4)? Het werd niet gecontroleerd, maar via c-d-e naar n is net iets minder wit dan het voor de hand liggende m-n.
 
Als intermezzi even twee vraagjes. Eerst deze: op weg van pijl 20 naar pijl 21, volgen we gewoon de rode wegen, maar de rode weg tussen de "s" en de "m" van "Kruismaten" is er niet. Gaat U nu gewoon over de witte weg ten zuiden van de "m" naar pijl 21? Zo nee, waarom niet? Links ziet U wat de deelnemers onderweg zagen, rechts wat zij en U thuis kunnen zien, na uitvergroten.
Gezien? Tussen de rode en de witte weg, op de viersprong net onder "ma", zit een bermlijn! Dat had bijna niemand gezien, de uitzetter niet (had die zelf die rode lijn niet getekend...?), en de meeste deelnemers niet. Slechts een enkele deelnemer zag het!
 
En dan deze: sluit de noordelijke witte weg aan op de rode, vlak naast het water? Of gaat hij er onderdoor? Of loopt hij dood? 
Rechts een uitvergroting. Wie het weet mag het zeggen... (gebruik de commentaarfunctie aan het einde van deze webpagina).
U ziet het, deze Botterronde bevatte genoeg stof om over na te praten, en dat werd dan ook op ruime schaal gedaan, tijdens het traditionele snertbuffet na afloop (en nee, het was echt geen snertrit...).
 
Als laatste voorbeeld laat ik de situatie zien die voorkwam in de route tussen de pijlen 4 en 5. Er is een zekere gelijkenis met de hierboven besproken situatie rond pijl 1; ik laat nu wel meteen het volledige kaartfragment zien dat hierbij een rol speelt. Pijl 5 bevindt zich rechts van punt Y. Het vierkante lusje dat op de uitlegkaart met "x" is aangegeven heb ik U op de wedstrijdkaart voorzien van een blauwe cirkel; dat bespaart U het zoekwerk dat de deelnemers wel moesten verrichten.

De route van pijl 4 naar Y gaat via e-f-g-h-i-j-k-l-p-v-w; het witte weggdeelte h-j wordt aldus vermeden. Er is maar één probleem: de weg h-i blijkt niet te bestaan (en i-h dus ook niet). Vanaf h moet de route dus worden opgenomen bij i>j, en dat gaat in eerste instantie via deze bij de meeste lezers nu wel bekende constructie h-j-i-h-g-m-i. Het echte probleem ontstaat daarna als ook i-h inderdaad niet aanwezig blijkt (je weet maar nooit...). We moeten nog steeds naar i>j, en willen dus een keerlus maken. De uitzetter had deze in gedachten: i-m-g-f-e-n-x-n-e-f-g-m-i. Het enige wit dat daarin voorkomt is een deel van lusje x. Maar ook hier waren de deelnemers attent: het kan met nog minder wit! Kijk maar: i-m-g-h-j-k-l-p-q-s-u-p-l-k-j-h-g-m-i; heen en weer over h-j is minder wit dan die drie stukjes bij x! Dus controle 6 in plaats van controle 12, die daarom dus ook geneutraliseerd werd. Jammer, maar het is niet anders...
Binnenkort in dit theater: deel 2 van de gastcolumn door Aad van Oosten (die het nu nog voornamelijk over routebeschrijving en over rally's heeft, maar ongetwijfeld komen er ook kaartleesverhalen); ook kan ik een nieuwe gastcolumn aankondigen die John Terpstra voor zijn rekening gaat nemen, en die gaat over militaire kaartleesritten. Leuk, daar hanteren ze ook andere systemen dan U en ik kennen, we zijn benieuwd!